No menu items!
HomeОнцлохБиеийнхээ галбираар эрүүл мэндийн байдлаа шинжээрэй

Биеийнхээ галбираар эрүүл мэндийн байдлаа шинжээрэй

-

Таны биеийн жин, өндрийн хэмжээнээс эрүүл мэндийн талаар олон зүйлийг харж болно. Биеийн жингийн индекс буюу жин ба өндрийн харьцаа зөрүүтэй байх нь зарим өвчин, эмгэг тусах эрсдэл өндөртэй байгааг харуулж байна. Гэхдээ БЖИ нь бүхнийг тодорхойлдоггүй. БЖИ нь таны жингийн хэдэн хувийг өөх, булчин, яс эзэлж байгаа болон биеийн жингийн голлох хэсэг хаагуур  байрлаж байгааг харгалздаггүй. Биеийн галбир нь голчлон өөрийн удамшил генээс хамаардаг. Таны биеийн галбир таны эрүүл мэндийн талаар юуг өгүүлдэг вэ?

 “Соматотип” гэж юу вэ?

Биеийн төрлийг ангилах “соматотип” системийг 1940-өөд оны үед доктор Уильям Х.Шелдон зохион бүтээсэн гэж Хьюстоны Их Сургууль мэдэгджээ.Соматотипийн онол нь хүний ​​бүх биеийг эктоморф (туранхай, ясархаг байх), эндоморф (зуузаан өөхлөг болох) ба мезоморф (булчинлаг болох хандлага) гэсэн гурван ерөнхий ангилалд хуваадаг бөгөөд энэхүү биеийн хэлбэрээ өөрчилнө гэдэг бараг боломжгүй зүйл юм гэж  Доктор Шелдон хэлжээ.

Хэдийгээр энэ систем нь хүний ​​биеийн ерөнхий хэлбэр, бүтцийг ангилах нэг төрлийн арга боловч тухайн хүний эрүүл мэндийг мэдэж болох хамгийн сайн систем юм. Доктор Шелдоны хийсэн бас нэг зүйл нь  Соматотип системээр криминологитой холбоотой сэтгэлзүйн асуудлуудыг оношлохыг оролдсон бөгөөд тодорхой гэмт хэрэг үйлдэх хандлагыг урьдчилан таамаглах оролдлого ч хийсэн юм.

Эктоморф хэлбэрийн биетэй хүмүүс жин, булчингаа нэмэхэд бэрхшээлтэй байдаг

Эктоморф гэдэг нь өндөр туранхай төрлийн хүмүүс. Кейт Миддлтон, Жефф Голдблум зэрэг алдартнууд энэ төрөлд хамаарна. Эктоморфын хамгийн сайн хооллолт бол нүүрс ус, илчлэг ихтэй хоол юм. Эктоморфын хоолны дэглэмд нүүрс ус, 25 хувь нь өөх тос, 25 хувь нь уургаас авах илчлэгийн 50-60 хувь нь байх ёстой. Эктоморфын метаболизм нь бусад биеийн төрлүүдээс хурдан байх хандлагатай байдаг тул жин, булчингаа өсгөхөд бэрхшээлтэй байдаг. Эктоморфчууд өдөрт гурваас илүү хооллох  шаардлагатай бөгөөд зарим эктоморф нь хөгшрөхөөрөө өөрчлөгддөг.

Биеийн эндоморф хэлбэр нь биеийн өөхийг амархан хуримтлуулдаг төрөл

Эндоморфууд нь  биеийн урттай нь харьцуулахад ясны бүтэц нь зарим нь том, зарим нь дунд зэрэг байдаг. Тэд жижиг мөр, богино мөчтэй, зөөлөн бөөрөнхий биетэй байдаг. Эндоморфууд булчингаа хөгжүүлж чаддаг – хөл бөмбөгийн тамирчид ихэвчлэн эндоморф төрөлд багтдаг бөгөөд Женнифер Лопес бол өндөр түвшний атлетик спортыг хөгжүүлсэн алдарт эндоморф юм.

Үүний нэг шалтгаан нь эндоморфууд инсулины эсэргүүцэлд өртөмтгий байдагтай холбоотой гэж хоол судлаачид болох Тиффани Бачус, Эрин Макдональд нар Ace Fitness-д зориулсан нийтлэлдээ бичжээ. Энэ нь нойр булчирхайд үүссэн инсулин нь цусан дахь сахарын хэмжээг эрчим хүч болгон хувиргах нь муу гэсэн үг юм. Энэ нь эндоморфыг таргалалт, чихрийн шижин, бодисын солилцооны илүү их эрсдэлтэй болгодог.

Бачус, Макдональд нар өөх тосыг аюултай өндөр түвшинд хуримтлуулахгүйн тулд хүнсний ногоо түлхүү хэрэглэн макроэлементийн (30 хувь нүүрс ус, 35 хувь уураг, 35 хувь өөх тос) жигд хуваарилах хэрэгтэй гэжээ.

Мезоморфик соматотип нь хатуу бөгөөд хүчтэй биетэй байдаг

“Мезоморфик” биеийн хэлбэр буюу “мезоморф” ангилалд илүү өргөн мөр, хавтгай бөгстэй, тэгш пропорцитой хүмүүс хамаарна. Мезоморф нь эндоморфоос бага өөхтэй, харин эктоморфоос илүү их өөхтэй бөгөөд биеийн гол хэсгээрээөөхлөх магадлалтай. WebMD-ийн онцолсноор мезоморфууд “байгалиас заяасан хүчтэй” байдаг. Алдарт мезоморфуудад Анжела Бассетт, Марк Уолберг нар багтдаг бөгөөд тэд хоёулаа булчингийн хөгжлөөрөө алдартай байсан.

Булчингийн өөх ба ясны харьцаа өндөр тул мезоморф нь эктоморф ба эндоморфоос илүү их илчлэг шаарддаг гэж хоол судлаачТиффани Бачус, Эрин Макдональд нар Ace Fitness-ийн нийтлэлд дурджээ. Булчингийн хэмжээ нэмэгдэхийн хэрээр мезоморфын хамгийн тохиромжтой хоолны дэглэмд уураг голлоно.

Зарим хүмүүс биеийн хосолмол саматотиптэй байдаг

Зарим хүмүүс Доктор Уильям Х.Шелдоны тодорхойлсон нэгээс илүү сомотипийн шинж чанартай байдаг.Эдгээр хүмүүст таргалалт, инсулины өөрчлөлттэй холбоотой эрсдэл үүсдэг бөгөөд үүнийг хоолны дэглэм ба дасгал хөдөлгөөнөөр зохицуулж болно.

Эндо-мезоморфууд нь туранхай хэрнээ булчинлаг бөгөөд яс томтой хүмүүс. Крис Пратт бол мезоморфик ба эндоморфик шинж чанарыг хоёулангийнх нь гол ​​жишээ.

Андройд ба гиноидууд: алим ба лийр

Доктор Вагегийн тайлбарласнаар биеийн дээд хэсгийн өөхний хуримтлал (ташаанаас дээш) тестостерон дааврын хэмжээ ихсэхтэй холбоотой гэж үздэг. Андройд биеийн хэлбэрийг “алим” гэж нэрлэдэг.

Биеийн доод хэсгийн өөхний хуримтлал (бөгс ба түүнээс доош) нь эр хүний ​​дааврын агууламж багатай (тестостерон дааврын түвшин доогуур) холбоотой байдаг. Гиноид хэлбэрийг “лийр” гэж нэрлэдэг. Андройд ба гиноид бие махбодийн аль аль нь илүүдэл жин, таргалалтад өртөж болзошгүй .

“Андройд” биеийн хэлбэрийн хүмүүс  нь бодисын солилцооны хямралаас үүдэлтэй өвчин тусах магадлалтай байдаг бөгөөд эдгээр хүмүүс харахад бөөрөнхий, биеийн гол хэсгээр өөх ихээр хуримтлагдсан байхаас гадна дотор өөх маш ихээр хуримтлагдсан байдаг байна. Дотор өөх бол гаднахаасаа илүү их эрсдэл дагуулдаг аж.

Андройд таргалалт нь бодисын солилцооны хямралд хүргэж атеросклероз, чихрийн шижингийн шалтгаан болдог бөгөөд ийм хэлбэрийн  насанд хүрэгчдийн 80-90 хувь нь чихрийн шижин өвчтэй болдог байна.

Биеийн “гиноид” хэлбэр нь бодисын солилцооны хямралаас үүдэж өөх нь гуя бөгс, таазаар төвлөрөх хандлагатай байдаг.

Гиноид таргалалттай хүмүүст “зөвхөн хэт их өөхлөлтөөс шалтгаалсан механик хүндрэлүүд л учирдаг” гэж эмч бичжээ. Тэдгээр нь хөдлөхөд бэрхшээлтэй байх, хэвлийн даралт, уушгины багтаамжийн хязгаарлалт, энергийн түвшин буурах гэх мэт. 2010 онд Frontiers in Physiology сэтгүүлд хэвлэгдсэн судалгаагаар гиноид таргалалттай залуу эрчүүд зүрхний асуудалд өртөх эрсдэлтэй болохыг тогтоожээ.

Бэлхүүсний тойргийн хэмжээг гуяны тойрогт хувааж бэлхүүсний зохист хэмжээг гаргадаг. Үүнийг бэлхүүс, ташааны харьцаа гэнэ.

ДЭМБ-ын мэдээлснээр бэлхүүс, ташааны харьцаа нь байх ёстой хэмжээнээсээ эмэгтэйчүүдийнх 0.85, эрэгтэйчүүдийнх 0.9-ээс их байгаа нь “хэвлийн таргалалт” болохыг харуулж байна.

Том хөхтэй байх нь хөхний хорт хавдраар өвчлөх эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг

Эмэгтэйчүүдийн хөхний хорт хавдрын хамгийн том эрсдэлт хүчин зүйл бол нас (хөхний хорт хавдрын ихэнх хувийг 50-иас дээш настай эмэгтэйчүүдэд CDC тутамд илэрдэг) боловч том хөхтэй байх нь бас нэг эрсдэл болдог байна.

Гуяараа туранхай байх нь зүрхний өвчинд нэрвэгдэх эрсдэлтэйг илтгэнэ

Илүү туранхай байх нь ерөнхийдөө эрүүл мэндийн байдал, ялангуяа бодисын солилцоо, зүрх судасны эрүүл мэндийн асуудалтай холбоотой байдаг ч зузаан гуя нь  хүний ​​амь насыг аврах боломж болдог байна. Зүрхний титэм судасны өвчтэй болон зүрх судасны өвчнөөр нас барсан хүмүүс нарийхан гуятай байх нь олон байдаг гэнэ.

Судлаачид дунджаар 12.5 жилийн хугацаанд 2800 гаруй эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст судалгааг хийж, зүрхний өвчнөөр эрт нас барсан хүмүүсийн дунд бүдүүн гуятай хүмүүс  нарийн гуятай хүнээс цөөхөн байгааг тогтоосон байна.

Өндөр туранхай биетэй, урт хуруутай  байх нь заримдаа өвчний шинж тэмдэг болдог

Марфан синдром нь биеийн нэгдмэл эд эсэд нөлөөлөх удамшлын өвчин бөгөөд зүрх судас, нүд, булчингийн нэгдмэл эсүүдэд нөлөөлснөөр  нэгдмэл эсийн шинж чанар сулардаг. Ингэснээр зүрхний хэм алдагдах, гол судас томрох, гол судас тасрах, нүдний болор байрлалаа алдах, нүдний даралт ихсэх, уушиг, гавал ясны бүтэц алдагдах, жирэмсэн үеийн хүндрэл зэрэг тохиолддог байна. 

Таны хурууны урт, хэлбэр нь хорт хавдрыг урьдчилан таамаглахад тусална. Таны биеийн хэлбэр хэмжээ, гар хурууны хэлбэр хүртэл таны эрүүл мэндийн талаар маш их мэдээллийг агуулж байдаг. Жишээ нь эрэгтэй хүний долоовор хуруу бусад хуруунаас урт байвал түрүү булчирхайн хорт хавдар тусах эрсдэл өндөртэйг харуулна.

Эх сурвалж: healthdigest

Г.Жаргал
Г.Жаргал
Zaag.mn сайтын редактор

шинэ мэдээ

Орон нутагт 300 мянган орон сууц барина

“Хот хөдөөгийн сэргэлт” ажлын хэсгийн арван тавдугаар хуралдаан төрийн ордонд боллоо. Хуралдааныг нээж Монгол Улсын сайд, Нийслэл Улаанбаатар хотын авто замын түгжрэлийг бууруулах Үндэсний хорооны дарга...

Төв аймгийн замд том оврын машин, автобус мөргөлдсөний улмаас 18 ажилтан гэмтэж, хоёр жолооч нас баржээ

38 ажилтныг тээвэрлэж явсан “Хьюндай юниверс" загварын автобус "ФАВ СА4250" загварын ачааны машин мөргөлдсөний улмаас хоёр жолооч нас барж, 18 ажилтан гэмтсэн осол өнөөдөр гарчээ. ОБЕГ-ын мэдээлснээр Төв аймгийн...

Б.Жаргалан: Ирэх сарын эхээр ихэнх нутгаар хүйтэрнэ

Улсын Онцгой Комисс (УОК)-оос өнөөдөр ээлжит мэдээллээ хийлээ. Энэ үеэр Ус, Цаг Уур Орчны Судалгаа Мэдээллийн Хүрээлэнгийн орчил урсгал, урт хугацааны прогнозын судалгааны хэлтсийн ерөнхий инженер...

Т.Баярхүү: 82 настай хоёр иргэний нэг нь гэртээ эсэн мэнд ирсэн, нөгөөг эрэн хайж байна

УОК-оос өнөөдөр ээлжит мэдээлэл хийх үеэрээ 82 настай хоёр иргэнийг эрэн хайх ажиллагааны талаар мэдээлэл өглөө. Комиссын нарийн бичгийн дарга Т.Баярхүү "Нийт нутгийг хамарсан цаг агаарын...

трэнд